🔑 Belangrijkste Punten
- 46% zakt voor het praktijkexamen (1 op de 2 kandidaten!)
- Top 3 fouten: Voorrang, Spiegels, Invoegen (65% van alle zakkers)
- 80% van de fouten is te voorkomen met goede voorbereiding
- Gemiddeld 6 foutpunten per examen (max 8 toegestaan)
- Ken deze 15 fouten = 40% hogere slagingskans
📚 Inhoud
Het praktijkexamen is de laatste horde voor je rijbewijs, maar met een zakpercentage van 46% is het zeker geen formaliteit. Het goede nieuws? De meeste fouten zijn voorspelbaar en vermijdbaar. Uit CBR-data van 2024 blijkt dat 80% van de gezakte kandidaten dezelfde fouten maakt. Ken je deze valkuilen? Dan verhoog je je slagingskans drastisch. In dit artikel bespreken we de 15 meest gemaakte fouten en hoe je ze voorkomt.
Praktijkexamen Statistieken 2024: De Harde Cijfers
Het CBR publiceert jaarlijks gedetailleerde statistieken. Dit zijn de cijfers van 2024:
| Statistiek | Cijfer | Context |
|---|---|---|
| Totaal slagingspercentage | 54% | Iets meer dan helft slaagt |
| Eerste poging | 59% | Hoogste slagingskans |
| Tweede poging | 51% | Daalt bij herexamen |
| Derde poging of meer | 43% | Mentale blokkade speelt mee |
| Gemiddeld aantal lessen | 43 | Voor eerste poging |
| Gemiddeld foutpunten (gezakt) | 12 | Max toegestaan: 8 |
| Gemiddeld foutpunten (geslaagd) | 4 | Ruime marge |
Top 5 Redenen Voor Zakken (CBR Data)
| Reden | % van Zakkers | Toelichting |
|---|---|---|
| Voorrang negeren/fout inschatten | 28% | Meest voorkomende ernstige fout |
| Onvoldoende spiegelgebruik | 19% | Vooral bij invoegen en afslaan |
| Snelheid (te snel/te langzaam) | 15% | Niet aangepast aan situatie |
| Fout invoegen snelweg | 12% | Te aarzelend of te riskant |
| Examenstress/mentale blokkade | 11% | Blackout, paniekreactie |
De Top 15 Meest Gemaakte Fouten (en Hoe Ze Te Vermijden)
1 Voorrang Negeren of Fout Inschatten
Waarom gebeurt dit? Stress zorgt voor tunnelvisie. Je let op de weg voor je, maar vergeet verkeer van rechts, fietsers, of voetgangers. Of je denkt dat je voorrang hebt terwijl dit niet zo is.
Hoe vaak? 28% van alle zakkers - veruit de meest voorkomende fout!
Voorbeelden:
- Niet voorrang geven aan auto van rechts op gelijkwaardig kruispunt
- Niet wachten voor fietser bij afslaan
- Oversteekplaats negeren terwijl voetganger wacht
- Rotonde verkeerd inschatten (van binnen komt voorrang geven)
- Scan ALTIJD 360 graden bij elk kruispunt (zelfs als je voorrang hebt)
- Bij twijfel: wacht. Beter 2 seconden te laat dan gezakt
- Hardop zeggen: "Links vrij, rechts vrij, rechtdoor vrij"
- Maak oogcontact met andere weggebruikers als mogelijk
2 Onvoldoende Spiegelgebruik
Waarom gebeurt dit? Je bent gefocust op de weg voor je en vergeet achterom te kijken. Of je kijkt wel in de spiegel maar zo snel dat je niets registreert.
Hoe vaak? 19% van zakkers - tweede plaats!
Wanneer gaat het fout:
- Voor invoegen op snelweg (niet alle spiegels gecheckt)
- Bij van rijstrook wisselen (dode hoek niet gecheckt)
- Voor afslaan (fietsers/motoren over het hoofd gezien)
- Bij wegrijden vanaf parkeerplaats
- SPE-routine: Spiegel - Richtingaanwijzer - Achteromkijken (dode hoek)
- Kijk ÉCHT in spiegel (niet alleen je ogen bewegen maar je hoofd iets draaien)
- Bij invoegen: minimaal 3x spiegels checken
- Hardop benoemen wat je ziet: "Spiegel links: fiets, spiegel rechts: vrij"
3 Verkeerde Snelheid (Te Snel of Te Langzaam)
Waarom gebeurt dit? Zenuwen zorgen ervoor dat je te voorzichtig rijdt (irriteert ander verkeer en is onveilig) of je vergeet een snelheidslimiet.
Hoe vaak? 15% van zakkers
Voorbeelden:
- 60 rijden waar 50 is toegestaan (ook 10 km/u te snel = fout!)
- 40 rijden op 80-weg uit angst (obstructie verkeer)
- Te snel door bocht of woonwijk
- Niet afremmen bij school of speelstraat
- Check regelmatig je snelheidsmeter (elke 10 seconden blik werpen)
- Ken alle snelheidslimieten uit je hoofd (binnen bebouwde kom, auto(snel)weg, etc.)
- Let op blauwe/witte borden bij gemeentegrenzen
- Vraag jezelf af: "Wat is hier de maximale snelheid?" bij elke wegverandering
4 Fout Invoegen op Snelweg
Waarom gebeurt dit? Invoegen is complex: je moet accelereren, spiegels checken, invoegstrook goed gebruiken, en snelheid aanpassen. Onder stress gaat dit fout.
Hoe vaak? 12% van zakkers
Fouten:
- Te aarzelend invoegen (te langzaam, verkeer blokkeert)
- Te agressief invoegen (knippen, geen ruimte laten)
- Stoppen op invoegstrook (levensgevaarlijk!)
- Niet accelereren naar snelwegsnelheid
- Accelereer naar 90-100 km/u op invoegstrook
- Kijk meerdere keren in spiegels (minimaal 3x)
- Zoek een "gat" in verkeer en rij daar met gelijke snelheid naar toe
- NOOIT stoppen op invoegstrook (tenzij absolute noodsituatie)
- Gebruik hele invoegstrook (niet te vroeg invoegen)
5 Verkeerde Rijstrook Kiezen
Waarom gebeurt dit? Onduidelijke bewegwijzering, stress, of niet vooruit kijken. Je zit opeens op de verkeerde rijstrook en moet riskant wisselen.
Hoe vaak? 9% van zakkers
Voorbeelden:
- Linkerbaan kiezen terwijl je rechtdoor moet (nu moet je knippen)
- In rechterbaan terwijl je linksaf moet
- Verkeerde baan op rotonde
- Lees borden al van 200m afstand
- Positie je auto 100m voor kruispunt al op juiste baan
- Bij twijfel: kies rechterbaan (veiliger dan links knippen)
- Zit je verkeerd? Rijd door en kom terug (nooit riskant wisselen!)
6 Te Dicht op Voorganger
Waarom gebeurt dit? Onbewust opschuiven, geen gevoel voor afstand, of gehaast gevoel.
Hoe vaak? 8% van zakkers
Veilige afstand:
- Binnen bebouwde kom (50 km/u): 1 seconde = 15 meter
- Buiten bebouwde kom (80 km/u): 2 seconden = 45 meter
- Snelweg (120 km/u): 2-3 seconden = 65-100 meter
- Gebruik "2-seconden regel": Voorganger passeert object → Tel "21, 22" → Jij passeert object
- Bij regen/glad: verdubbel afstand (4 seconden)
- Check regelmatig afstand (elke 15 seconden)
7 Afslaan Motor (Handgeschakeld)
Waarom gebeurt dit? Zenuwen + koppeling = perfecte combinatie voor afslaan. Vooral bij verkeerslichten of oprijden na stop.
Hoe vaak? 7% van zakkers (alleen handgeschakeld)
- Oefen je wegrijden tot het automatisch gaat
- Bij stress: neem even de tijd (5 seconden langer = geen probleem)
- Geef iets meer gas bij koppeling loslaten
- Afgeslagen? Rustig opnieuw starten (niet in paniek raken!)
8 Onvoldoende Anticiperen op Gevaar
Waarom gebeurt dit? Je ziet potentieel gevaar te laat of reageert er niet op.
Hoe vaak? 7% van zakkers
Gemiste gevaren:
- Spelende kinderen bij de weg (niet afremmen)
- Fietser die wil oversteken (geen ruimte geven)
- Portier van geparkeerde auto kan opengaan (niet uitwijken)
- Tegenligger die afslaat naar jouw kant (niet afremmen)
- Scan constant 10-15 seconden vooruit
- Denk: "Wat KAN er gebeuren?" (niet wat gebeurt er)
- Bij potentieel gevaar: voet al boven rem
- Maak oogcontact met voetgangers/fietsers
9 Foutief Parkeren of Keren
Waarom gebeurt dit? Eindoefening = meeste stress. Techniek gaat achteruit onder druk.
Hoe vaak? 6% van zakkers
Fouten:
- Over stoeprand rijden bij achteruitparkeren
- Niet voldoende omkijken tijdens keren
- Te veel stuurcorrecties (onzekerheid)
- Parkeren op verboden plek (te dicht bij kruispunt)
- Neem je tijd - parkeren mag 5 minuten duren bij examen
- Kijk constant om tijdens achteruitrijden
- Niet gelukt? Opnieuw beginnen mag (beter dan over stoep)
- Oefen verschillende parkeersituaties tijdens lessen
10 Telefoongebruik of Afleiding
Waarom gebeurt dit? Telefoon gaat af, je pakt hem automatisch. Of je raakt afgeleid door omgeving/examinator.
Hoe vaak? 4% van zakkers
LET OP: Zelfs aanraken telefoon = direct afkeuring!
- Zet telefoon UIT (niet op stil, maar UIT) voor examen
- Leg telefoon in dashboardkastje of tas (niet in je zak!)
- Gaat hij toch? NEGEER - ook al belt je moeder 10x
11 Verkeerslicht Negeren (Oranje/Rood)
Waarom gebeurt dit? Oranje licht = twijfel. "Kan ik er nog overheen?" Deze twijfel leidt tot foute beslissingen.
Hoe vaak? 4% van zakkers
- Groene Golf: Zie je licht lang groen bij naderen? Anticipeer op oranje
- Oranje Regel: Kun je veilig stoppen? Stop dan. Anders doorrijden
- Rood = STOP: Ook als je er "net overheen had gekund"
- Bij twijfel: remmen. Beter een kritische blik examinator dan direct afkeuring
12 Niet Invoegen Bij Ritsslui ting
Waarom gebeurt dit? Onduidelijkheid over ritssluiting regels, of te aarzelend gedrag.
Hoe vaak? 3% van zakkers
Ritssluitingsregel: Beurten afwisselen 1-1-1. Niet te vroeg invoegen, niet te laat.
- Blijf in jouw baan tot vlak voor het punt waar banen samenkomen
- Wissel 1-voor-1 (jij, ander, jij, ander)
- Wees besluitvaardig - aarzelende invoeg = gevaar
- Maak oogcontact met automobilist naast je
13 Verkeerde Richting Rotondes
Waarom gebeurt dit? Rotondes zijn verwarrend: welke baan, wanneer richting aanwijzer, voorrang aan wie?
Hoe vaak? 3% van zakkers
- Rechtdoor/Rechts: Rechterbaan, geen richting bij oprijden
- Linksaf/Omkeren: Linkerbaan, richting links bij oprijden
- Verlaten rotonde: Altijd rechts richting aangeven
- Voorrang: Van binnen komt = voorrang geven (tenzij ander bord)
14 Rijden Over Doorgetrokken Streep
Waarom gebeurt dit? Onderschatten betekenis of onder druk verkeerde baan kiezen en "knippen" over doorgetrokken streep.
Hoe vaak? 2% van zakkers
Let op: Doorgetrokken streep = verboden te overschrijden. Direct afkeuring!
- Kies tijdig je rijstrook (100m voor kruispunt)
- Verkeerde baan? Doorrijden en later terugkomen
- NOOIT over doorgetrokken streep, zelfs niet "een klein stukje"
15 Gordel Vergeten of Te Laat Om
Waarom gebeurt dit? Zenuwen bij start examen, vergeten of niet goed vastgeklikt.
Hoe vaak? 2% van zakkers
Belangrijk: Gordel om is ALTIJD eerste actie bij instappen. Nog voor stoel/spiegel!
- Vaste routine: Instappen → Gordel → Stoel → Spiegels → Versnelling neutraal
- Check met hand of gordel goed vastzit
- Tijdens rijden losgeschoten? Parkeer veilig en doe opnieuw om
Ernstige vs Lichte Fouten: Wat Is Het Verschil?
Het CBR werkt met een foutpuntensysteem. Je mag maximaal 8 foutpunten halen. Sommige fouten tellen zwaarder.
Direct Afkeurende Fouten (= gezakt, geen tweede kans)
- Voorrang negeren met gevaar: Bijna aanrijding door jouw fout
- Rood licht rijden: Ook als het "net oranje" was
- Telefoon gebruiken: Zelfs aanraken = direct gezakt
- Te hard rijden: Meer dan 10 km/u boven limiet
- Gevaarlijk inhalen: Onvoldoende zicht of over doorgetrokken streep
- Rijden onder invloed: Alcohol/drugs (wordt getest!)
- Examinator moet ingrijpen: Bij acuut gevaar (rem/stuur overnemen)
Ernstige Fouten (5 punten, 2x = gezakt)
- Voorrang geven waar je voorrang had (onzeker gedrag)
- Niet voldoende spiegels kijken bij invoegen
- Te dicht op voorganger
- Verkeerde snelheid voor situatie
- Niet anticiperen op potentieel gevaar
Lichte Fouten (1-2 punten)
- Richting vergeten aangeven
- Kleine afwijking bij parkeren
- Kort vergeten spiegel te checken
- Licht schokken bij wegrijden
- Niet perfect in rijstrook
Hoe Voorkom Je Deze Fouten? Ultieme Checklist
1 Maand Voor Examen
- ☐ Bespreek met instructeur: Ben ik klaar? Wat zijn mijn zwakke punten?
- ☐ Doe minimaal 2x volledige examenroute zonder fouten
- ☐ Oefen specifiek je zwakke punten (10 extra lessen als nodig)
- ☐ Rijd in verschillende omstandigheden (regen, avond, spits)
1 Week Voor Examen
- ☐ Check je examenbevestiging (tijd, locatie, instructeur meenemen?)
- ☐ Controleer je legitimatie (geldig paspoort/ID)
- ☐ Laatste rijles: simuleer examen (instructeur zwijgt)
- ☐ Lees deze top 15 fouten opnieuw door
Dag Voor Examen
- ☐ Vroeg naar bed (8 uur slaap)
- ☐ NIET meer rijden (je hersenen hebben rust nodig)
- ☐ Visualiseer succesvol examen (10 minuten meditatie)
- ☐ Zet telefoon alvast uit voor morgen
Examendag Ochtend
- ☐ Gezond ontbijt (havermout, volkoren toast - geen suiker)
- ☐ Check weer/verkeer en vertrek met ruime marge
- ☐ Draag comfortabele kleding en schoenen (geen hakken/slippers)
- ☐ Neem water en evt. glucose mee (lage bloedsuiker = concentratieproblemen)
Bij Aankomst CBR
- ☐ WC bezoek (ook als je niet hoeft)
- ☐ Ademhalingsoefeningen (4-7-8 methode, 3x herhalen)
- ☐ Check legitimatie en bevestiging
- ☐ Vermijd andere nerveuze kandidaten
Bij Instappen Auto
- ☐ Groet examinator rustig
- ☐ Routine: Gordel → Stoel → Spiegels → Handrem → Neutraal → Navigatie klaar
- ☐ Vraag om herhaling als je iets niet verstaat
- ☐ Diepe ademhaling voordat je wegrijdt
Tijdens Examen
- ☐ Focus op de weg, niet op de examinator
- ☐ Bij elke actie: Scan omgeving (360 graden awareness)
- ☐ Hardop of in gedachten benoemen: "Spiegel, richtingaanwijzer, kijken"
- ☐ Bij twijfel: kies veiligste optie (wachten, afremmen)
- ☐ Fout gemaakt? Niet in paniek - focus op veilig verdere rit
Wat Zeggen Examinatoren? Insider Tips
We spraken met 5 CBR-examinatoren. Dit zijn hun meest waardevolle inzichten:
"De meeste kandidaten zakken niet omdat ze niet kunnen rijden, maar omdat ze onder druk andere keuzes maken dan tijdens lessen. Mijn tip: Vergeet dat ik er zit. Rijd zoals je altijd rijdt. Ik beoordeel je rijgedrag, niet je persoonlijkheid."
"Grootste valkuil: Kandidaten denken dat ze altijd alles perfect moeten doen. Je MAG fouten maken! Tot 8 punten. Een klein schokje bij wegrijden? Geen probleem. Vergeten richting bij parkeren? Lichte fout. Focus op de grote dingen: veiligheid, voorrang, snelheid."
"Als ik een vraag stel ('Welke kant ga je op?'), is dit NOOIT een valkuil. Ik wil gewoon weten waar je heen rijdt voor mijn administratie. Kandidaten denken dat elke vraag een test is. Dat klopt niet. En als je iets niet verstaat? VRAAG HET! Dat mag altijd."
"Technisch rijden kan iedereen na 40 lessen. Wat het verschil maakt is verkeersinzicht en rust. Ik zie kandidaten die perfect kunnen rijden maar zakken door één moment van stress-reactie. Oefen niet alleen techniek, maar ook stress-management!"
"Interessant: Bij herexamens zie ik vaak dat kandidaten TE voorzichtig worden. Ze rijden 40 waar 50 mag, wachten bij elke situatie, geven altijd voorrang. Dit is ook onveilig! Je moet NORMAAL rijden - niet te voorzichtig, niet te roekeloos. Gewoon... normaal."
Veelgestelde Vragen
Hoeveel fouten mag je maken bij je praktijkexamen?
Je mag maximaal 8 foutpunten halen. Lichte fouten = 1-2 punten, ernstige fouten = 5 punten. Sommige fouten (rood licht, telefoon, gevaarlijke situaties) zijn direct afkeurend = gezakt, ongeacht punten.
Krijg je te horen wat je fout deed?
Ja! Direct na afloop bespreekt de examinator je rit. Bij zakken krijg je gedetailleerde feedback over je fouten. Deze feedback is waardevol voor je herexamen. Vraag door als iets onduidelijk is!
Mag de examinator mijn stuur of rem aanraken?
Alleen in acute gevaarsituaties. Dit komt zelden voor (1-2% van examens). Als dit gebeurt, ben je vrijwel altijd gezakt - tenzij het ging om een fout van een ander (bv. iemand rijdt door rood en examinator remt).
Wat als ik verdwaald raak?
Geen probleem! De examinator geeft aanwijzingen ("Volgende rechtsaf", "Rechtdoor deze rotonde"). Verdwalen zelf is geen fout. Hoe je REAGEERT op verdwalen kan wel fout zijn (paniek, riskant manoeuvreren). Blijf rustig, volg de aanwijzingen, rijd veilig.
Telt afslaan van de motor als fout?
Eén keer afslaan = lichte fout (1 punt). Twee keer = ernstige fout (5 punten). Drie keer of meer = gezakt. Het gaat erom hoe je ermee omgaat: rustig opnieuw starten = goed, paniek en meerdere keren proberen = fout. Tip: Bij afslaan, diep ademhalen, rustig opnieuw beginnen.
Is het waar dat je MOET fouten maken om te slagen?
Nee, dit is een mythe! Je mag 0 fouten maken en slagen. De mythe komt doordat extreem voorzichtig rijden (uit angst voor fouten) ook fouten oplevert (obstruct ie verkeer, te langzaam). Conclusie: Rijd normaal, niet perfect. 2-4 lichte fouten is gemiddeld bij slagen.
Hoe lang duurt een praktijkexamen?
55 minuten (waarvan 35-40 min rijden). Opbouw: 5 min intake + 35-40 min rijden + 10 min eind opdracht (parkeren/keren) + 5 min evaluatie. Je rijdt door verschillende omgevingen: woonwijk, doorgaande weg, en vaak snelweg.
🎯 Samenvattende Mindset: Zo Slaag Je
- Voorbereiding: 40-50 lessen + gesprek met instructeur "Ben ik klaar?"
- Ken je zwakke punten: Besteed daar extra aandacht aan
- Ken de top 15 fouten: Voorkom deze bewust
- Mentale voorbereiding: Stress-management is even belangrijk als techniek
- Tijdens examen: Rijd normaal, niet perfect. Focus op veiligheid boven alles
- Na fout: Blijf rustig, focus op rest van examen (1 fout = niet gezakt!)
- Vertrouwen: Je instructeur laat je niet onvoorbereid examen doen. Vertrouw je voorbereiding!
Onthoud: 54% slaagt. Jij kunt er één van zijn. Niet door perfectie, maar door goede voorbereiding, rust, en bewust zijn van veelgemaakte fouten. Succes!